Bilgisayar alırken, toplarken dikkat edilmesi gereken hususlar.

Bilgisayar alırken, toplarken dikkat edilmesi gereken hususlar.

     Öncelikle şunu net bir şekilde anlamak lazım. " Bütün Bilgisayarlar toplamadır " Kasasının üzerinde hangi marka yazarsa yazsın, her kasa farklı markaların ürünlerinin, parçaların bir araya getirilmesi ile oluşur. Mesela Asus, Msi, Gigabyte marka bir anakart alıp üzerine Intel ve ya Amd işlemci takarsın başka bir markanın RAM' ini alıp, Harddisk, Ekran kartı  gibi parçaları da ekleyip kasayı oluşturursun. Bu parçalar ayrı ayrı, sıfır ve en az 2 yıl garantili olarak satılmaktadır.  Yani toplama bilgisayarlar Çoğu insanın yanlış bildiği gibi kalitesiz ve ya 2.el bilgisayarlar değildir. Aksine düzgün toplanmış bir bilgisayar bir çok pahalı markalı bilgisayarlardan bile çok daha iyi performans vermektedir. 

    Hatta laptoplar bile tam olarak belli bir markanın ürünü değildir. Anakart , Ram, Harddisk, Ekran v.b parçalar farklı firmalardan alınır ve sadece montaj yapılır. Burada dikkat edilmesi gereken bir bilgisayarın ne kadar iyi olduğu , ne kadar uyumlu toplanabildiğine bağlıdır. Marka bilgisayarın kalitesini çoğu zaman belirleyemez. 

Şimdi tek tek bildiğim kadarıyla size parçalar ve dikkat edilmesi hakkında bilgi  vermeye çalışayım.

İşlemci - CPU

      İşlemciler hakkında en çok bilinen yanlış ne kadar çok çekirdek o kadar iyi olduğudur. Öncelikle bunu unutun. Böyle bir şey söz konusu dahi değildir. İşlemcilerde en önemli olay mimari yapıdır. Daha önceki yıllarda AMD mimari yapı konusunda Intel'in biraz daha gerisinden gelmekteydi.  Ancak sunduğu F/P oranı, düşük bütçelerde paranızı hak edecek işlemciler yapıyordu. Bu durum Zen mimarisi ve Ryzen işlemcilerin çıkmasıyla beraber değişti. Şimdi çok daha performanslı işlemciler yapmaktalar. Intel ise daha yüksek bütçelere hitap eden işlemciler yapmaktadır. Bu arada şunu da belirteyim.  Yeni nesil Core i5 işlemci , Amd Ryzen 3 bir işlemciden daha performanslıdır. Ancak bu Ryzen 3 'ün kötü olduğu anlamına gelmez. Amd nin hangi işlemcisini intelde hangi işlemciye karşılık aldığınızı iyi belirlemeniz gerekir. Özellikle günümüzde intel model isimlerini hep aynı belirtse de işlemcilerin bir çok nesli mevcuttur. ilk üretilen i5, i7 ile son üretilen 9.-10. nesil işlemciler arasında bir çok fark ve mimari yapı söz konusudur.

İşlemcilerde "nm" diye bir şey görmüş olabilirsiniz. 22nm, 14nm, 7nm gibi. Bu değerler işlemcilerdeki 2 transistörün birbirine olan uzaklığını teşkil eder. Yani size ne faydası var? nm değeri ne kadar azalırsa o kadar iyi demektir. günümüzde işlemciler 14nm ve 7nm ile üretilmektedir. Bu da size daha az ısınma, daha az güç tüketimi sağlamaktadır.
Son olarak Intel işlemcilerdeki "K" serisi ve Ryzen işlemcilerdeki "X" olayına da bir açıklık getireyim. "K ve X" serisi, overclock'a (Hız Aşırtma) yatkın kilitleri açık olan işlemcilerdir. Overclock yapmayı bilmiyorsanız yada o ne diyorsanız zaten o işlemciyi almanız size ekstra bir katkı sağlamayacaktır.

RAM - BELLEK

RAM'ler de önemli olay kaç GB (kapasitesi) ve hızının ne olduğudur. Bilgisayarınızda günümüz koşullarında, günlük kullanım için bile olsa en az 4GB, oyunlardan iyi verim alabilmek için en az 8GB RAM'inizin olması gerekir. Tercihen 16-32GB olabilir. Yani tutupta render falan almıyorsanız 64-128GB gibi değerler almanıza gerek yok.  Eğer ki RAM takviyesi yapacaksanız şöyle bir olay var. Diyelim 2400Mhz RAM kullanıyorsunuz, ilave olarak 2400Mhz'in üstünde bir RAM takarsanız, o taktığınız ram de 2400mhz hızında çalışacaktır. Taki düşük hızdaki RAM'i değiştirene kadar. Dikkat edilmesi gereken diğer bir hususta işlemcinin desteklediği maksimum ram hızıdr. İşlemcinin en fazla 2666mhz ram hızını destekliyorsa siz 3200 mhz de taksanız sistem yine 2666mhz de çalışacaktır. Günümüzde bu durum Anakartlara gelen XMP desteği ile büyük ölçüde aşılmıştır. XMP desteği ile ramleri kendi hızlarında çalıştırmak çoğu durumda mümkün olmuştur. Ramler genelde DDR3,DDR4, DDR5 gibi isimler ile ifade edilir. Günümüzde kullanılan ram standarttı DDR4 VE DDR5 tİr.  

              Dual Kit ve Single Kit olayına da değinmek istiyorum. Dual Kit RAM'ler Single Kit RAM'lere göre daha performanslıdır. Nedeni ise HDD'lerdeki RAID0 mantığından gelir. Mesela bir veri RAM'lere geldi. Tek modül RAM bütün veriyi tek başına işler. Dual Kit'te ise bu veri ikiye bölünür ve iki parça halinde işlenir. Bu da performansı artırır. Ama öyle 2 katına çıkarmaz. Yaklaşık %20 oranında bir artış olur. Bu yüzden tavsiyem Dual Kit RAM almanız. Dual kit ram alırken aynı modelleri hatta ikisi bir arada satılan kitlerden almak daha mantıklıdır. Sonradan alınan ramler aynı model ve hızda olsalar bile bazen uyum sorunu oluşmaktadır. 

Ayrıca normal anakartlarda kullandığımız Ram ler ile ekran kartlarında kullanılan GDDR ramleri karıştırmamak lazım. Ekran kartında kullanılan ram teknolojisi biraz farklıdır. DDR4 bir sistemde GDDR5 veya GDDR6 bir ekran kartı takılabilir.

Anakart
Ana kartlar, bilgisayarın en önemli parçalarından biridir. Bütün bileşenler ona bağlı ve ona uyumlu çalışmak durumundadır. Anakart seçimini toplamak istedeiğimiz sisteme göre en doğru şekilde seçmek çok mantıklı olacaktır.

İlk olarak işlemci soketinden başlayalım. Anakartlarda LGA1150, LGA1151, AM4 vb. ifadeler vardır. günümüzde yaygın olarak DDR4 lü sistemlerde Soket 1151p ve 1200p kullanılır.  AMD Anakartlarda ise yaygın olarak AM4 soket tipleri kullanılır.

          Diğer bir dikkat edilmesi gereken kısım ise güncel chipsetlere sahip olmasıdır. Ne demek bu? Mesela Intelin 7. nesil bir işlemcisini almak istiyorsunuz. Anakartı da şu an Intel'in en güncel chipseti olan h170, h270, b270 gibi yeni özellikleri barındıran bir ana kart alırsanız daha iyi olur. Diğerlerinde çalışmaz mı bu işlemci? Çalışır ama güncel chipset size avantajlar sağlar. Anakart modelinden ürütici sitesinden bakarak hangi işlemci ve hangi hzları  desteklediğine çok iyi bakmak gerekir. Güncel bios yüklü olması önemli bir durumdur. Özellikle anakart bir üst nesil işlemciyi desteklese bile güncel bios yüklü değil ise görüntü alamazsınız. İşlemci terfi etmeden önce mutlaka bios güncelleyiniz.  

Ekran Kartı - VGA - GPU ( Kafa Karıştıran En Önemli Konu.
Ekran Kartı Seçerken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar !!

    Ekran kartları konusunda yeteri kadar bilgi sahibi olmayan kullanıcılara teknoloji mağazalarında ve ürünlerin broşürlerinden her zaman kartların GB miktarının yüksekliği belirtiliyor.  Oysaki bu tüketiciyi aldatmak için kullanılan bir yöntemdir.  Ekran kartının performansının nasıl ölçüleceğini bilmeyen kullanıcıların sorduğu tek soru Abi bu ekran kartı kaç GB? Fakat kartların GB miktarı bir bakıma çok önemli olsa bile eski nesil bir ekran kartında pek önem taşımıyor. Örneğin 4GB'lık bir ekran kartı 300 TL iken yine 2 GB bellekli bir başka kart 3.000 TL fiyat etiketine sahip olabiliyor.

        Gigabayt aldatmacasını açıklığa kavuşturmadan önce GB miktarının önemli olduğu bir noktayı açıklamakta fayda var; "çok yüksek çözünürlükler" Ancak ve ancak monitörünüz FullHD veya üstü çözünürlüklere sahip ise ekran kartınız 4GB'tan fazla bir değere sahip olmasında fayda var. Bu da oyunları en son ayarlarda oynuyorsanız geçerli. Bunun dışında dediğimiz gibi kartların GB miktarının pek bir önemi yok!  3D modelleme yapanlar, Render alanlar için de kapasite önemli ama, o sistemler için de pek oyuna yönelik olmayan profesyonel ekran kartları mevcuttur. 

Bir ekran kartının performansını etkileyen en önemli unsur, kartın üzerindeki grafik işlemci, yani GPU’dur, bu yongalarla iletişim köprüsüdür. Bu köprü 64 Bit ise o ekran kartı oyuncular için hiçbir şey ifade etmez. değer 128 Bit ise kart giriş seviyesi sınıfa girebilir. Fakat ileri düzey oyuncular için kartın bellek ara birimi 256,384,512 Bit olmalıdır.

            Bit değeri biraz karmaşık gelebilir. Bu yüzden ekran kartlarını sınıflandırmak için daha da basit bir değerlendirme yöntemi düşündük. Yöntemin adı "soldan ikinci rakam".  Soldan ikinci rakam ne kadar yüksek ise kart o kadar performanslıdır. Soldan ilk rakam ise kartın neslini belirtir. Bu ne kadar yüksek ise kart o kadar yenidir ve yeni teknolojileri destekliyordur. Bu yöntem bütün ekran kartları için geçerli.  Soldan ikinci rakam 0 ila 9 arasında olabilir. 0 en düşük, 9 ise en yüksek performanslı kartı temsil eder. Şimdi birkaç örnek ile bu yöntemi değerlendirelim.

Intel Hd 4000 Intel'in bütünleşik GPU' su ve inanılmaz düşük bir performansı mevcut. Kartın soldan ikinci rakamı "0".   ATI Radeon HD 4200, 6200 AMD'nin anakartlarıyla birlikte gelen bir GPU'su idi. GPU oyun oynamak için uygun değildi. Zaten soldan ikinci rakamı olan "2" de bunu açıkça gösteriyor. Bir zamanlar ülkemizdeki yerli masaüstü PC üreticileri tarafından en çok tercih edilen ekran kartı GT210 ve GT710 idi. 2 GB belleği olduğu iddia edilen kartın soldan ikinci rakamı "1". Kart ile oyunları orta ayarlarda bile oynamak hayal. AMD tarafında orta seviye kartlar genelde soldan ikinci rakam olarak "4 ve 5..." ile piyasaya sürülüyorlar. Örneğin RX560 veya RX570 orta seviye kartlar. NVIDIA tarafında ise model çeşitliliği biraz daha kısıtlı. Bu yüzden GTX 1050 veya GTX 1060 gibi soldan ikinci rakamı 5,6 olan kartlar orta sınıfa hitap ediyor.

** Ekran kartları çok hızlı gelişir ve nesil atlarlar. Mutlaka en güncel modelleri araştırınız. Günümüzde GTX1050, GTX1080, RTX 2060, RTX 3080 - AMD RX590, RX 5600 gibi kartlar mevcuttur ama siz bu yazıyı okurken  güncel olmayabilirler..  

** Eğer oyun oynayacaksanız kesenin ağzını açmanız şart. Oyun oynamaya elverişli en ucuz kart 200-250$'dan başlıyor. Tabii ki oyun oynamayı da daha iyi tanımlamak gerek. Eğer ayarları olduğu gibi bırakıp eski atari salonlarındaki grafiklerle 800x600, 1024x768 gibi çözünürlüklerde oyun oynuyorsanız, siz üst düzeyde oyun oynamıyorsunuz demektir. Counter Strike 1.6, Gta Vice City, Need For Speed Underground falan takılmaya devam edebilirsiniz.

Kaliteli bir ekran kartı almadan önce kaliteli bir güç kaynağı şarttır. Zira yeni nesil ekran kartları ortalama 100 Watt ile 200 Watt arası güç tüketiyorlar. 80 Plus sertifikası olmayan güç kaynaklarının ekran kartları yüksek güç çektiğinde sigortaları atmakta. Bazı güç kaynakları patlayarak ana kartı ve ekran kartını dahi yakabilmektedir. Bazıları ise oyun oynarken sistemin birden kapanmasına neden oluyor. Bu sorunları yaşamak istemiyorsanız kaliteli bir güç kaynağı almanız şart. Ucuz güç kaynakları ise yüksek fiyatlara aldığınız sisteminizi tehlikeye atmaktan başka bir işe yaramıyor. 

 HARDDISK ve SSD
         Normal mekanik bir harddisk alıyorsanız 7200RPM, 64MB Cache'li ve yüksek kapasiteli olmasına dikkat etmeniz yeterli. RPM, dönüş hızı demektir. Disk ne kadar hızlı dönerse o kadar çabuk veriye ulaşır. Cache ise önbellek demektir. Kısaca anlatmak gerekirse, mesela bir program açtınız sonra kapatıp bir daha açtınız. İkinci açmanız daha hızlı olur. Bunun sebebi cache ile ilgilidir. Bu yüzden ne kadar yüksek olursa belleği o kadar iyi olur. Ama günümüzde yaygın olarak SSD harddiskler kullanılmaya başlanmıştır. SSD'ler normal HDD'lere göre 4-5 kat daha hızlı yazma ve okuma hızına sahiptir. Günümüzde NVMe SSD ile bu hızlar9-10 katına çıkmıştır. Eğer anakartınız destekliyor ise PCIe yani NVMe bir SSD kullanmanız size büyük fayda sağlayacaktır. Ancak oyunlarda aldığınız FPS miktarı pek değişmese bile oyun yükleme sürelerinde büyük fark olacaktır.  İyi bir sistem topluyorsanız en azından 250,500GB SSD disk alıp sistemi buna kurmanızda fayda var. Bu arada SSD'lerde disk birleştirme yapmayın ve tam kapasite kullanmayın. Mutlaka %10 seviyesi boş kalsın.

POWER SUPPLY - PSU ( GÜÇ KAYNAĞI )
          Güç kaynakları sistemin stabil çalışabilesi için oldukça önemlidir. İşlemci, Ekran kartı gibi bileşenler değiştirirken  ilk bakılması gereken malzemedir.  PSU'nun kaç watt olduğu ve kalitesi oldukça  önemlidir. Çünkü ekran kartları ve bir çok donanım yeteri kadar gücü alamazsa stabil çalışmaz ve ya bozulabilir. Giriş ve orta seviye bir sistem için minimum 400W, İyi bir ekran katı ve üst donanımlar kullanıyorsanız Minimum 600w veya üstü 80 Plus sertifikalı gerçek bir güç kaynağı almanızı tavsiye ederim. Alırken mutlaka güvenilir markaları tercih edin. Üzerinde abartı 400w, 500w yazan uyduruk markalar gerçekte 200w bile veremiyorlar. Aldanmayın.